UKA 2001/15
Nassuiaatit nalinginnaasut
1. Inatsisissatut siunnersuuteqarnermut tunuliaqutaasut
Feriarneq pillugu inatsit 1990-imeersoq qassiitigut ullutsinnut naleqqukkunnaarsimasoq malunnarmat allanngortiterneqartariaqarpoq. Aamma aalajangersakkat ilaat ersernerluttumik oqaasertaliorneqarsimapput aalajangersimasumik nassuiarnerini paatsuungatitsisarsimallutik. Siunnersuut manna akuersissutigineqarpat paatsuungasarnerit tamakku pinngitsoorneqarsinnaalissapput.
Inatsisip allannguutissaatut isumaliutigineqartut ima annertutigimmata siunnersuutip inatsisissatut siunnersuutitut, inatsimmut allannguutissatut pinnagu, suliarineqarnissaa aalajangiunneqarpoq, inatsisissatummi siunnersuut ataatsimut isigalugu atuisunit paasiuminarnerussaaq atoruminarnerussallunilu.
2. Inatsisissatut siunnersuutip imai
Ataatsimut isigigaanni inatsisissatut siunnersuut piginnaatitaaffinnik inatsimmi siullermisut ittunik imaqarpoq. Inatsisilli imai atuarluaraanni qassiiaalutsigut imarisaatigut allanngortitsisoqarpoq.
Aningaasanngorlugit akissarsiaqartitsisarneq § 8, imm. 2-imiittoq feriap akunnernik ilaneqarnerani aningaasarsiaqartitsinissaq pillugu aalajangersakkamik taarserneqarpoq. Sulisut akissarsiaqaannarlutik feriarniartut aammalu sulisut feriarnersiutisiaqarlutik feriarnissaminnik aalajangersimasut tamatumunngaluunniit pinngitsaalisaasimasut naligiimmik pineqarnissaat aallaavigalugu tamanna naleqquttutut isigineqarpoq.
Feriarneq sapaatit akunnerini pingasuni atasuinnarmi pisussaq - ataannartumik feriarneq - pillugu siumoortumik nalunaaruteqartarnermut malittarisassat allanngortinneqarput. Siusinnerusukkut piumasarineqartarpoq qaammatit marluk sioqqullugit nalunaartoqartasasoq, siunnersuutikkulli tamanna qaammatinut pingasunut sivitsorneqarpoq.
Aamma feriaqarnersiutit tunniunneqartarnerat pillugu aalajangersakkat allanngortinneqarput. Aalajangersagaq siusinnerusukkut atuuttoq naapertorlugu feriaqarnersiutit tamakkerlugit tiguneqarsinnaasarput ullut feriarfiit katillutik ikinnerpaamik ullut 18-iugaangata. Aalajangersagaq taanna allanngortinneqarpoq feriaqarnersiutit taamaallaat tunniuneqartartussanngorlugit akissarsiortup akunnerit feriarfii naapertorlugit.
Ukiup feriarfiusussap aallartinnerani feriaqarnersiutit tunniunneqarsinnaanerat pillugu aalajangersagaq ullutsinnut naleqqussarneqarpoq. Tassa imaappoq aalajangersagaq allanngortinneqarpoq feriaqarnersiutissat 2000 kr.-inik ikinnerusimappata taakku ukiup feriarfissap aallartinnerani tunniunneqarsinnaanngorlugit, tassa siornagutut 1000 kr.-iujunnaarlugit, imaluunniit akissarsiortoq utoqqalinersiuteqalersimappat, siornagutut aatsaat akissarsiortoq 60-inik ukioqalersimasussaajunnaarlugu aammalu suliunnaarsimasussaajunnaarlugu.
Inatsimmi nutaami aalajangersarneqarpoq akunnerit feriarfiit sulisitsisup atugai pissutigalugit ukiup katersiviusup tulliani feriarfissami pissarsiarineqarsinnaanngitsut ukiup tullianut nuunneqartassasut, inatsimmi siullermi oqaatigineqaraluarpoq sulisuusoq ukiumi feriarfissamini feriarsinnaanngippat taava ukiup feriarfissap tulliata aallartinnerani feriarfiusimanngitsut aningaasanngorlugit tunniunneqarsinnaasut. Tamatumani eqqarsaatigineqarput sulisuusut sulisitsisup atugai qanorluunniit ikkaluarpata feriartariaqarnerat. Akerlianik inatsisisissatut siunnersuummi tassani akissaateqarluni sulisuusup aalajangersimasunik pissuteqarluni feriarsinnaannginnera pissutigalugu feriaqarnersiutit tunniunneqarsinnaanerannut tunngavissaliisoqarpoq. Feriali taama ittoq ukiumut feriarfissamut tullermut nuunniarlugu isumaqatigiittoqarsinnaavoq.
Feriarfissanik katersineq eqqarsaatigalugu allannguut taanna sulisunut/sulisitsisunut ataasiakkaannut annertuutut isikkoqarpoq, aalajangersakkalli imarisai inatsisaasimasumi § 5-ip imaanut assinguissuupput. Taamaallaat feriarfissatut katersat naatsorsorneqartarnerat ullutut feriarfissaniit akunnertut feriarfissatut allanngortinneqarput.
Inatsimmi siullermi feriamut aningaasaateqarfiliornissamik aalajangersagaq piviusunngortinneqarsimanngisaannarpoq. Naalakkersuisut 1994-imi aalajangerput feriamut aningaasaateqarfiit malittarisassaannut siunnersuusiornissamut tunngavissaqanngitsoq, tassami aningaasaateqarfiup taama ittup pilersinneqarnissaanut aningaasaatigut tunngavissat annikitsuaraannaasutut isigineqarmata.
Feria pillugu inatsisissatut siunnersuummi aalajangersakkat feriaqarnermut aningaasaateqarfimmut tunngasut saqqummiunneqartut atorlugit isumaqatigiissutit taakku atorlugit atorfeqartut SIK-ip feriaqarnermut aningaasaateqarfianut suli akiliisarnissaat qularnaarneqarpoq, aammalu akissaateqarluk sulisuusut allat feriaqarnersiutissaminnik tunineqartarnissaat misilinneqarluni. SIK-p isumaqatigiissutaasa avataatigut feriaqarnersiutissat tunniunneqarsinnaanngitsut sulisitsisumut nakkartassapput taassuma immikkut isertitassaattut.
Tamatuma saniatigut oqaasertai aaqqissugaaneralu allanngortitigaapput, soorluttaaq ileqquulersimasut killilimmik inatsisip oqaasertaatut ilanngunniarneqarsimasut. Taamaalilluni inatsisip nassuiarneqarnera pillugu assortuussutaasartut ikinnerulissapput.
3. Aningaasatigut kingunissai
Feriarfiunerusartup avataatigut feriarnikkut 1,5%-inik aningaasanngorlugit ajunngitsorsialiisarnerup peerneqarnera annikitsumik ileqqaarutaassaaq. Tamatumunnga taarsiullugu ferianik allanngortitsinerup nassataa nalinginnaasumik akissarsiaqaannarluni immikkut feriartarnissamut tunngavissiisoqarpoq. Feriarfissat allanngortinneqarnerat pillugu aalajangersagaq atorneqarpiavinneq ajormat siunnersuut aningaasartuutitaqassangatinneqanngilaq.
Ataannartumik feriarfiusussap siumut nalunaarutigineqartarnerata qaammatinik marlunniit pingasunngortinneqarnera aningaasartuutaassangatinneqanngilaq, tassami sulisitsisup suliffeqarfiup ingerlanneqarnerata pisariaqavitsikkaangagu maleruagassanik saneqqutsisinnaanera suli periarfissaqassammat.
Inatsisip atuuffiata meeravissiartaarnerup ingerlanerani feriassanik katersisinnaanermut ilan-ngunneqarnera ileqquulersimasunut naapertuuppoq taamaammallu immikkut aningaasartuuteqaattaassanani.
Piffissami qitornartaarnermut qitornavissiartaarnermullu inatsimmi pineqartumut naapertuuttumi napparsimanerup nalaani feriaqarnersiuteqarsinnaatitaanernik pissarsisinnaanermut annertusiineq pissutigalugu sulisitsisut ataasiakkaat aningaasartuutaat amerlissapput. Qassiitigut ileqquulersimasunik nangitsinerummat aningaasartuutit amerlissutaat annertussangatinneqanngillat.
Feriaqarnersiutit tunniussivissaqanngitsut sulisitsisumut nakkartartussaanerannik aalajangersagaq sulisitsisut ataasiakkaat isertitaqaatigisassavaat.
Siunnersuut ataatsimut isigalugu aningaasartuutitaqassangatinneqanngilaq.
4. Allaffissornikkut kingunissai
Ikaarsaarnerup nalaani sivisunngitsumik siunnersuutip allaffissornikkut kinguneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq. Taamaallaalli tassaapput feriarfissatut katersat ullutut naatsorsorneqartarnerannit akunnernut naatsorsorneqartarnerannut naatsorsuinerit. Taamaalilluni kingunissai killeqassapput piffissamilu killilimmi atuutissallutik.
Siunnersuut ataatsimut isigalugu allaffissornikkut kinguneqassangatinneqanngilaq.
5. Tusarniaaneq
Siunnersuut tusarniaassutigineqarsimavoq pisortaqarfinnut tamanut aammalu suliffeqarfinnut namminersortitanut, Naalagaaffiup Sinniisoqarfianut, KANUKOKA-mut, AS-G, Peqqinnissaqarfimmi Sulisut Kattuffiisa Suleqatigiiffiannut, IMAK-imut, AK-mut, PIP-mut, SIK-mut, SSK-mut, AaNP-mut, Attaveqaammut, KNAPK-mut, APK-mut, GA-mut, HST-imut, INI A/S-imut, KNI A/S, TELE Greenland A/S kiisalu Royal Greenland A/S.
Pisortaqarfiit ilaat, suliffeqarfiit namminersortitat, PIP, SSK, AaNP, Attaveqaat, KNAPK, GA, HST aammalu INI A/S tusarniaanermut akissuteqarsimanngillat.
Tusarniaanermut akissutini allani feriassanik katersisarneq paasinerlunneqarujussuarsimavoq, tassami aalajangersagaq akunnerit suliffiusut tamarmik feriarfissanik katersissutaasinnaanerattut paasineqarsinnaammat, tassa aamma qaangiuttoornerit saniatigullu sulinerit eqqarsaatigalugit. Tamatuma kingunerisaanik aalajangersakkap oqaasertai allanngortinneqarput ersarinnerulersinneqarlutillu.
Aammattaaq Royal Greenland A/S-ip oqaatigaa feriarnissap siumut nalunaarutigineqarnissaa qaammatinit marlunniit pingasunngortinneqarnera suliffeqarfiup amerlanerusunik aningaasartuutigissagaa, tamatumunngali uppernarsaatissanik Aqutsinermut Pisortaqarfik tigusaqarsimanngilaq.
SIK oqarpoq feriaqarnersiutissat tunniuneqarsimanngitsut tamarmik SIK-p feriaqarnermut aningaasaateqarfianut nakkartinneqartariaqartut, tamannali soorunami naammassineqarsinnaanavianngilaq sulisut SIK-ip isumaqatigiissutaanik atuisuungitsut feriaqarnersiutissaat eqqarsaatigalugit. Peqqinnissaqarfimmi Sulisut Kattuffiisa Suleqatigiiffiata siunnersuutigaa feriaqarnersiutit tunniunneqarsimanngitsut SIK-ip avataaniittut Sulinngiffeqarluni Angalanermut Aningaasaateqarfimmut Ataatsimoorussamut nakkartinneqartassasut. Aningaasaateqarfik taanna isumaqatigiissuteqarnikkut pilersinneqarsimavoq, pisortallu sulisitsisut qaammatit tamaasa aalajangersimasunik nakkartitsisarput sulisunut tjenestemandit kattuffiisa isumaqatigiissutaanik atuisunut. Aningaasat tunniunneqanngitsuttaaq sulisunut SIK-p Feriaqarnermut Aningaasaateqafianut aammalu Sulinngiffeqarluni Angalanermut Ataatsimut Aningaasaateqarfimmut attuumassuteqanngitsunut tunngasuusarmat piumasaqaat akuerineqarsinnaanngilaq.
Taamaammat sulisitsisumut aningaasarsiaqartitsisuusartumut immikkut isertitatut nuuunneqarsinnaanerannik siunnersuut, tassa aningaasat ukiut tallimat qaangiunneranni akissarsiortuusumut piumasaqaatitaqanngitsumik tunniunneqanngikkaangata, naammaginarnerpaarpasippoq.
Inatsisissatut siunnersuummi aalajangersakkanut ataasiakkaanut nassuiaatit
§ 1
Inatsit akissaateqarlutik sulisuusunut tamanut nalinginnaasumik atuuttuuvoq. Akissaateqarluni sulisuussuseq aalajangerneqartarpoq sulisitsisup sulisuusullu akornanni sullissisoqarnera naapertorlugu. Taamatut paasinninnermi isiginiagassat tassaapput illuatungeriit sulinikkut pisussaaffeqarnersut, sulisitsisoq suliassap qanoq naammassineqarnissaanik aalajangersaasinnaassuseqarnersoq, sulisitsisuusoq nakkutilliisinnaanersoq, sulisitsisoq sulisuusorluuniit aningaasatigut ajutoornissamut akisussaaffeqarnersoq aammalu kia aqqani suliaq naammassineqarnersoq. Illuatungeriit aappaa qullersaallunilu aappaa alliunerpa?
Tamatuma kingorna sullissisoqarneq aalajangerneqassaaq isiginiagassat ataatsimut tamaasa naliliiffiginerisigut.
Illuatungeriit akornanni sullissoqarneranik aalajangiiniarnermi taakku illuatungeriit inatsisini allani akissaateqarlutik sulisuusutut isigineqarnersut pingaaruteqarpoq. Tamatumani atorfinitsitsinermut inatsisitigut malittarisassat nalinginnaasut pingaaruteqarput.
Naalakkersuisut nalunaarutaanni nr. 27, 5. august 1991-imeersumi akissaateqartuusut kikkut Feriarneq pillugu Inatsimmit pineqassannginnerannut tunngasoq inatsisikkut tassuuna atorunnaarsinneqarpoq.
Nalunaarutip imarisai imaapput:
inunnut immikkut akissarsialerlugit sulisinneqartunut
a. inunnut ajunngitsorsiaqartillugit sulisitaasunut
b. inunnut, aalajangersimanngitsumik suliffeqartitaasunut, tassa imaappoq inunnut sivikitsuinnarmik imaluunniit nalaatsornerinnakkut suliffeqartitaasunut
c. inunnut, kaajallaasitat imaluunniit malittarisassat malillugit sulinerminnut feriarnersiuteqartitaanngitsunut
d. aalisartunut umiartortunullu, ataasiaannarluni angalanernut inuttassarsiarineqartunut, akissarsiaannullu isumaqatigiissut malillugu feriarnersiutit ilaappata
e. inunnut allanut isumaqatigiissutit malillugit ingerlaavartumik feriarnersiutisisineqartartunut.
Ajunngitsorsiaqartitaalluni sulineq siulianisut nassuiarneqartutut itsilluni akissaateqarlutik sulisuusut paasineqartarnerata avataaniipoq. Ajunngitsorsiaqartitaasut soorlu tassaapput oqalutsit imaluunniit siunnersortit avataaneersut suliffeqarfimmut ataatsimut qassiinulluunniit pituttorsimanngitsumik attuumassuteqartut. Inuit taakku nalinginnaasumik sulinerminni siammasinnerusunik killeqartarput, pingaartumik piffissaq suliffiusoq, suliassat amerlassusiat kiisalu kinarleq sulitsisoriumanerlugu toqqaaneq eqqarsaatigalugit.
Inuit feriaqarneq pillugu inatsisaasimasumi immikkoortuaraq b naapertorlugu feriaqarneq pillugu inatsisip avataaniitinneqarsimasut akissaateqarlutik sulisuupput, taamaammallu sulinermi atukkat naapertorlugit feriaqarnersiuteqartussaallutik. Inuit taakku feriaqarnersiutinik pissarsisinnaatitaannginnissaannut tunngavissanik takusassaqanngilaq.
Aalisartut imarsiortullu ataasiarluni angalanissanut ikititaasut nalinginnaasumik angalanertik naggaserlugu sulinngiffeqarnissartik ilanngullugu akissarsisarput, taamaammallu inatsisip malinneqarneranit atugarissaarnerussapput taamaammallu inatsisimmi § 2-imi eqikkarneqarput, tassanilu allassimavoq inatsisit tassaasoq pisussat minnerpaaffissaannut inatsit.
Kikkut pineqarnersut eqqarsaatigalugu akissaateqarlutik sulisuusut tassaapput pisortani namminersortunilu sulisuusut. Akissarsiat suussusii siammasissumik aalajangerneqarput, tassami akissarsiat soorlu aningaasanngornagit tigussaasunngorlugilli il.il. ilanngunneqarmata.
§ 2
Inatsisit pisussat minnerpaaffissaannut inatsisaavoq, akissaateqartuusup iluaqutissaa anguniarlugu avaqqunneqarsinnaalluni.
Inatsisit akissaateqartut illersorneqarnissaannut inatsisaammat, tassa akissaateqartut feriartarnissaannik qularnaarisussaammat, § 20-imi aalajangersarneqartut saniatigut akissaateqarluni sulisuusup ferianngitsoornissaanik isumaqatigiissuteqarnissaq tassunga iluaqutaanavianngilaq.
Akerlianilli isumaqatigiissuteqartut akornanni aammalu soorlu sulisitsisup sulisullu akornanni, tassa sulisup ataatsimoortumik isumaqatigiissutinut ilaanngitsup, akornanni isumaqatigiiissutigineqarsinnaavoq feriaqarnersiutissat § 12-imi aalajangersarneqartunit amerlanerusunik procentitaqarnissaat, imaluunniit piffissap feriarfiusup, tassa ataannartumik feriarfiusup, sivikinnerusunngortinneqarnissaa isumaqatigiissutigineqarsinnaavoq.
§ 3
Ukioq katersiviussaq tassaavoq qaammatisiutit ukiuat.
§ 4
Feriarfissat katersorneqarnerat feriarnerlu ullunut naatsorsorneqartarnerat akunnernut katersuiffinnut feriarfissanullu allanngortinneqarpoq. Allannguut siunnersuutigineqarpoq qassiitigut akunnerit feriarfiit atorlugit ingerlatsisoqarnera ullutullu feriarfissatut pinnagit ingerlatsisoqarnera pissutigalugu, kiisalu qassiinissaaq sapaatit akunnerat tallimanik ulluulik atorneqarmat, taamaammallu sapaatit akunnerat arfinilinnik ullulik atorlugu feriarfissanik katersisarneq feriartarnerlu ullutsinnut naleqqukkunnaarsimammata. Taamaammat katersat pisinnaatitaaffiit annertussusiat allanngortinneqanngilaq. Qaangiuttoorneq feriarfissanik eqiteriffiuneq ajorpoq.
Inatsisip oqaasertaani ersertutut, akunneq ataaseq nalinginnaasumik sulineq akunnernik feriarfissanik 0,096-inik pissarsiviusarpoq. Tassa imaappoq tamakkiisumik atorfeqaraanni taamalu ukiumut nalinginnaasumik akunnerni 2080-imi sulisaraanni, taava akunnerit feriarfissat 199,68-iussapput. Naatsorsuutigineqarpoq akunnerit feriarfissat amerlassusiat akunnaallisaasarneq nalinginnaasoq atorlugu akunnaallisarneqartassasut. Akunnerit 200-it sapaatit akunnerini tallimani feriarnermut naapertuupput, tassalu taanna maanna inatsisiusumi atuuppoq.
Ilaannakortumik atorfeqartut, sapaatit akunneranut akunnerni 20-ini sulisartut aammalu ukiumut akunnerni 1040-ini sulisartussatut naatsorsuussaasut, akunnerit 99,84 katersussavaat. Akunnerit feriarfissat taakku akunnernut 100-inut akunnaallisinneqassapput, taakkulu sapaatit akunneranut akunnerni 20-ini sulisartussatut naatsorsuussat sapaatit akunnerini tallimani feriarnerannut naapertuupput.
Meeravissiartaarluni sulinnginneq napparsimalluni sulinnginnermut, qitornartaarluni sulinngiffeqarnermut aammalu ajoqusersimalluni sulinngiffeqarnermut assigitinneqarpoq, taakkunanilu feriarfissat katersorneqartarput.
§ 5
Akissaateqarluni sulisuusoq ukioq katersiviusoq tamakkerlugu sulisimanngikkaluarluni sapaatit akunnerini tallimani feriarsinnaatitaavoq. Ulloq mannamut ileqquusimasoq, tassa feriarneq feriarfiusinnaasunik katersiviusimanngitsoq sioqqullugu akissarsiaqarluni imaluunniit feriarnersiuteqarluni feriarsinnaatitaanerup tiguneqartarnera allanngortinneqassangatinneqanngilaq.
Tamatumani pineqartoq tassatuaavoq feriarnermut pisinnaatitaaffik, tassa akissaateqarluni sulisuusoq tamatumani ulluni 25-ini feriarsinnaatitaalluni, taamaattorli ulluni taakkunani akissarsiaqarani imaluunniit feriarnersiuteqarani.
§ 6
Ukioq feriarfiusoq piffissamut feriarfiup piffianut taaguutaavoq, tassa ukiup katersiviup aappaaguani 1. februarimiit 31. januar 31. decemberip tungaanut. Aalajangersagaq § 3-imut atatillugu isigisariaqarpoq.
Aalajangersakkami takuneqarsinnaasutut sulisitsisup akissaateqartullu isumaqatigiinniarneratigut feriarfissaq aalajangiunneqassaaq. Sulisitsisulli aqutsisutut pisinnaatitaaffeqarnera eqqumaffigineqassaaq.
§ 7
Ataannartumik feriarneq sapaatit akunneri pingasut sinnerlugit sivisussuseqarsinnaavoq, akissaateqarlunili sulisuusoq taamaallaat sapaatit akunneri pingasut ataqatigiimmik feriarsinnaavoq. Ataqatigiimmik feriarneq isumaqatigiissuteqarnikkut sivikinnerusukkuutaanut agguarneqarsinnaavoq.
Feriap ilaa ataqatigiissuunngitsup pinissaa piumasarineqarsinnaavoq feriarfiup avataani sivikinnerpaamik sapaatit akunnerannik ataatsimik sivisussuseqartussanngorlugu. Akunnerit feriarfiit sinneri akunnertut feriarfittut ataqatigiissuunngitsutut tunniunneqarsinnaapput, minnerpaamilli ullormik ataatsimik sivisussuseqartillugit.
Akissaateqarluni sulisuusoq atorfimminit soraaruni taamaallaat feriarsinnaavoq soraarnermi siornagut ilimasaarutigineqareersoq isumaqatigiissutigineqareersimasorluunniit naapertorlugu. Isumaqatigiissuteqarnikkut akissaateqarluni sulisuusoq piffissap soraarfiusup ingerlanerani suli sivisunerusumik feriarsinnaavoq. Sulisitsisulli piumasariuarsinnaavaa feriassap sinnerata piffissap soraarfiup nalaani pinissaa, tassa ilimasaarinermut malittarisassat nalinginnaasut malinneqarsimappata.
Tamatumani pineqartoq tassaavoq eqqartuussiveqarnikkut ileqquusup inatsisimut ilanngunneqarnera, taanna naapertorlugu piffissap soraarfiusup ingerlanerani suliunnaarsitsinermut atatillugu sulisitsisup feria pisimasutut naatsorsuutigisinnaavaa, tassa soraarnissamik ilimasaarineq/suliunnaarsitsineq sivikinnerpaamik qaammanik pingasunik + ullunik feriarfissanik sivisussuseqarpat.
Akissaateqarluni sulisuusoq sulisitsisumit soraarsitaasoq, piffissami soraarfimmi ataqatigiimmik feriarnissaminut pisinnaatitaaffeqanngilaq soraarnissaminut qaammatinik pingasunik sivikinnerusumilluunniit ilimasaarneqartussaatitaaguni.
Tassa imaappoq akissaateqarluni sulisuusoq piffissap soraarfissap ingerlanerani suliunnaartitaasimasoq suliunnaarsitaanermi ingerlanerani ferianik katersanik tamanik atuisimasutut isigineqassaaq, tassa § 9, imm. 1 naapertorlugu nalunaaruteqarnissamut piffissarititaasoq aammalu feria nammineq piffissap suliunnaarsitsiviup iluaniissinnaappata. Akissaateqarluni sulisuusoq ullunik feriarfissanik 10-inik pissaqarpat, soraarnissamik nalunaarnissaq sivikinnerpaamik qaammammik ataatsimik ullunillu suliffinnik 10-inik sioqqutsisumik pissaaq. Akissaateqarluni sulisuusoq ulluni 25-ini sulinerminit feriarfissani tamakkerlugit pisassarippagit ataqatigiissumik feriarnissap pinissaanut soraarnissamik nalunaarnissaq minnerpaamik qaammatit pingasut aammalu ullut 15 sioqqullugit pissaaq, taamaattorli - soorlu siulianisut - feriat sinnerinut minnerpaamik qaammammik ataatsmik ullunillu 10-inik sioqqutsisumik.
Piffissami soraarfissami feriarnissamut atatillugu napparsimanerit feriarnissamut akornutaasinnaasut isiginiarneqassapput.
§ 8
Aalajangersagaq atorneqassappat naatsorsuutigineqarpoq ataannartumik periarnerup piffissap feriarfiusup avataanut inissinneqarnera suliffeqarfiup ingerlanneqarnera eqqarsaatigalugu pisariaqartuusoq.
Siusinnerusukkut aningaasanngorlugit feriaqarnersiutit 1½%-iannik ajunngitsorsiaqartitsisarneq siunnersuutigineqarpoq allanngortinneqassasoq ullut feriarfiit ilassutaasut ingerlaneranni nalinginnaasumik akissarsiaqartitsisarnermik. Taamaaliornikkut inuit feriarnermik nalaanni akissarsiaqarsinnaatitaasut aammalu akissarsiaqarnissaminnut pisinnaatitaanngitsut assigiimmik pisinnaatitaaffilerneqassapput.
Aningaasanngorlugit ajunngitsorsiaqarsinnaatitaaneq pillugu aalajangersagaq ataatsimoortunut ataasiakkaanut, isumaqatigiissutitik naapertorlugit ajunngitsorsiaqarsinnaatitaasunut atuutiinnassaaq.
§ 7, imm. 1-imi ersertutut akissaateqarluni sulisuusoq piffissap feriarfiusup nalaani sapaatit akunnerini pingasuni - tamakkiisumik sulinermi akunnerit 120 taamaaqqataannik - feriarsinnaatitaavoq. Taamaammat akissaateqarluni sulisuusup piffissap feriarfiusup avataani ataannartumik feriarniaruni taakku annerpaamik aallaavigalugit pisassarigaluaminik utertitsisinnaavoq. Tassa imaappoq akissaateqarluni sulisuusup ataannartumik feriarnissani tamaat piffissap feriarfiusup avataanut inissisimaguniuk taamaallat ullunik suliffinnik pingasunik - akunnernik suliffinnik 24-inik - iluarsiissutinik pissarsisinnaavoq. Ataannartumik feriarnerup ilaannaa piffissap feriarfiusup avataanut inissinneqarsimappat taava ullut ikinnerusut aallaavigalugit iluarsiissutinik pissarsisoqassaaq.
Sivitsuinermut pissutaasoq tassaavoq akissaateqarluni sulisuusoq akissaateqarlutik sulisuusut allat feriarnerisa nalaanni ferianngitsoortitaassammat aammalu akissaateqarluni sulisuusup feriarfiup nalaani ataannartumik feriarnissaminik pisinnaatitaaffia unioqqutinneqavissammat.
Iluarsiissut, tassa ullut feriarfissat amerlissutaat, naatsorsuutigineqarpoq ataannartumik feriarnermut ilanngunneqassasut. Aamma akissaateqarluni sulisuusoq ullunik immikkut feriarfissanik tunineqassaguni, § 8, imm. 2 naapertorlugu, taava ataannartumik feriarnera piffissap feriarfiusup avataani pisariaqarpoq. Taamaammat § 20 naapertorlugu ullut feriarfiusimanngitsut nuunneqarneratigut feria sivitsorneqassanngilaq, soorluttaaq ullut feriarfiusimanngitsut aningaasan-ngorlugit tunniunneqarneratigut feria sivitsorneqassanngitsoq.
§ 9
Ataannartumik feriarfissap nalunaarutigineqarnerata qaammatinit pingasunik sioqqutsisumik pisalersillugu allanngortinneqarnissaa siunnersuutigineqarpoq paragraf taanna aammalu § 7, imm. 2 imminnut naapertuuttussanngorlugit.
Aalajangersakkap oqaasertaasa isiginiarluarnissaat pingaaruteqarpoq. Oqaasertai imaapput "Sulisitsisup sapinngisamik piaarnerpaamik, aamma feriarnerup aallartinnissaa kingusinnerpaamik qaammatinik pingasunik sioqqullugu, akissaateqarluni sulisuusoq feriarnerup ataannartortaata inissisisimanissaanik nalunaarfigissavaa.". Tassa imaappoq, ilisimatitsissut feriarfissaq qaammatinik pingasunik sioqqullugu tunniunneqassaaq, imaanngitsoq piffissaq ukiup feriarfiusussap aallartinnissaa qaammatinik pingasunik sioqqullugu.
§ 10
Aalajangersagaq imarisamigut inatsimmi siullermi § 11-imut sanilliullugu allanngortinneqan-ngilaq. Taamaattorli feriarfissatut katersat ullunut piunnaarlugit akunnernut naatsorsorneqartalerput. Feriarfissat katersat pinnginneranni soraartoqarpat feriafissaq § 14, imm. 3 naapertorlugu naatsorsorneqassapput kapitali 5-imilu malittarisassat naapertorlugit aningaasanngorlugit tunniunneqassallutik.
§ 11
Feriap aallartittarfia naasarfialu matumani erseqqissarneqarput. Taamaaliortoqarpoq akissaateqarluni sulisuusup imm. 2 naapertorlugu qaqugukkut feriamik aallartitsisinnaannginnera malittarisassiorniarlugu. Feriap aallartiffia akissaateqarluni sulisuusup ullormut nalinginnaasumik sulilerfissaanut naapertuuppoq.
Imm. 3-imi aalajangersagaq imarisamigut inatsimmi siullermi § 12-imut naapertuuppoq.
Imm. 3-imi aalajangersagaqarpoq ileqquulersimasumut erseqqissaataasumik, taanna naapertorlugu erseqqissumik naliliivigineqartassaaq akissaateqarluni sulisuusoq feriarnermini siunertarineqartutut qasuersaarsinnaanersoq. Pisut ilaanni suliffimmi napparsimasutut nalunaarnissap pisariaqartarnera aammalu akissaateqarluni sulisuusup feriarnermi qasuersaarnissaminut periarfissaqarnera assigiinneq ajorput. Akissaateqartoq feriarnermi nalaani napparsimasimalluni nakorsap nalunaarutaanut akileeqquneqarsimappat aningaasartuutit taakku sulisitsisumit utertinneqassapput.
Aammattaaq akissaateqarluni sulisuusup napparsimanini pissutigalugu taartaasumik feriarsinnaatitaassaguni napparsimalernerminik peqqissinerminillu nalunaartussaatitaanera ileqqorineqartoq ilanngunneqarpoq.
§ 12
Sulisitsisoq akissarsiat 12%-iinik feriaqarnersiuteqartitsisassaaq.
§ 13
Feriarluni napparsimanermut taartisiatut ferianik pissarsinissaq pillugu aalajangersagaq annertusineqarpoq aamma qitornavissiartaarluni sulinnginnermut atuuttussanngorlugu.
Napparsimalluni feriaqarnersiutinik katersuisinnaassagaanni sulisimanissamik piumasaqaat taamaallat napparsimanernut atuuppoq.
Erseqqissarneqarpoq feriaqarnersiutinik akiliisussaatitaaneq taamaallaat atuutissammat soraaartoqarsimanngippat. SIK-ip isumaqatigiissutai naapertorlugit akunnermusiaqarlutik sulisuusut eqqarsaatigalugit pisortat sulisitsisuusut napparsimanersiutinik tunniussisoqartillugu taakku attaavigineqartarput, sulisulli allat eqqarsaatigalugit sulisitsisoq paasitinneqarneq ajorpoq napparsimasoq qaqugukkut peqqissisimasutut nalunaarutigineqassanersoq allamilu sulilissanersoq. Sulisitsisup napparsimalluni feriaqarnersiuteqarnersiutinik akiliisussaatitaanera illuatungeriit arlaannit unitsinneqarsinnaavoq.
Qitornavissiartaarnermut qitornartaarnermullu atatillugu piffissaq sulinngiffiusoq allanngortinneqarpoq piffissamut akissaateqarlutik sulisuusut qitornartaarnerminnut qitornavissiartaarnermullu atatillugu ullormusiaqartitaaffiannut naapertuuttunngorlugu.
§ 14
Feriap nalaani akissarsiat amerlassusiannut ukiumi katersiviusumi akissarsiaqqortussuseq apeqqutaavoq. Akissaateqartoq ukiumi feriassanik katersiviusumi taamaallaat sapaatit akunnerannut akunnerni 20-ini sulisitaasimaguni, sulisitsisumilu tassanerpiaq ferialernissani sioqqullugu akunnerni 40-ini sulisitaalersimaguni feriarnermini tamakkiisumik akissarsiaqartinneqarsinnaanngilaq. Akerlianilli akissaateqartoq ukiumi feriassanik katersiviusumik sapaatit akunnerannut akunnerni 40-ini sulisarsimaguni, sulisitsisumilu tassanerpiaq ferialernissani sioqqulugu sapaatit akunnerannut akunnerni 20-ini sulisitaalersimaguni, taava taanna akunnerit feriarfissatut katersani pisinnaanngisani pillugit aningaasanik feriaqarnersiutinik tunineqassaaq.
Akissarsiaqarluni feriarnermut aammalu immikkut feriarnersiuteqarnermut taarsiullugu feriaqarnersiuteqarnissamik nalunaarneq pissaaq ukiumi katersiviusumi. Soorlu ukiumi feriarfimmi 2004/05-imi feriaqarnersiuteqarnissaq kissaatigigaanni taava tamanna 2002 1. oktober ukiumut katersiviusumut 2003-imut tunngatillugu nalunaarutigineqassaaq.
Feriaqarnersiutit qaqugukkut tunniunneqartarnerat pillugu paasinerluisarnerit peerumallugit erseqqissarneqarpoq taamaallaat soraarnermi naatsorsuisoqassammat akileraarusiisoqassammallu. Aningaasat tunniunneqarnerat kapitali 5-imi malittarisassat naapertorlugit pissaaq.
Akissaateqartut qaammammusiaqartut soorlu qitornartaarnermut qitornavissiartaarnermullu atatillugu sulinngiffeqartut aalajangersimasumik naatsorsorneqarsinnaasunik pissarsiaqartussaatitaapput. Tassa soorlu tamatumani pineqarput ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinni atorfeqartut imaluunnit suliffeqarfinni allani akissaateqartup pigaartuusarluni suliffigisaani atorfeqartut. Tassalu taakku qaammammusiallit pisartagaannut ilanngunneqartassapput feriaqarnersiutissat, soorluttaaq napparsimatillutik akissarsiaqarsinnaatitaasut. § 5-imi aalajangersakkakkut aalajangerneqarpoq akissaateqartut allat feriaqarnersiutissaat qanoq naatsorsorneqartassanersut.
§ 15
Feriaqarnersiutissat naatsorsorneqarneranni ilaatineqassanngillat feriap nalaani akissarsiat, imaluunniit, feriaqarnersiuteqarluni feriartoqarsimappat, feriaqarnersiutit tunniussat kiisalu immikkut feriaqarnersiutit tunniunneqarsimasut, qassiitigulli feriaqarnermi akissarsiat immikkut feriaqarnersiutigineqartarmata tamanna inatsimmut ilanngunneqarpoq.
§ 16
Feriaqarnersiutit naatsorsorneqarneranni ilaatinneqassanngillat akissarsianut tapiliussat imaluunniit akissarsiat ilaat akileraaruteqaataasussaanngitsut, Taamaattorli ilanngullugit naatsorsuutigineqassapput akissaateqartup soraarnerussutisiassaminut nakkartitaanit feriaqarnersiutissat, taakkulu sulinermi atukkat pillugit isumaqatigiissutini amerlanerni soraarnerussutisianut tunngasortaani isertitanit akileraaruteqaataasussaanngillat. Akerlianilli sulisitsisup soraarnerussutissianik aaqqissuussinernut taama ittunut nakkartitassaanit feriaqarnersiutissat ilanngullugit naatsorsuutigineqarneq ajorput. Inuit ataasiakkaat soraarnerussutissiassat pillugit isumaqatigiisssutaat eqqarsaatigalugit aamma tamanna atuuppoq aammalu akileraartarnermi inatsimmi malittarisassat naapertorlugit.
Erseqqissumik aalajangersarneqarpoq akiliunneqarluni nerisaqartitaanerup ineqartitaanerullu nalingi Akileraartarnermut Pisortaqarfimmit aalajangikkat feriaqarnersiutinut ilanngullugit naatsorsuutigineqassasut, feriaqarnersiutisianillu ilanngullugit naatsorsuutigineqassanngillat soorlu biilimik atugassaqartitaaneq, akiliunneqarluni oqarasuaateqartitaaneq, akiliunneqarluni feriarsinnaatitaaneq kiisalu sulisut ajunngitorsiaat allat akileraaruteqaataasussat.
§ 17
Feriarfiup nalaani suliffeqarfik matoqqappat taamaallaat tunniunneqassapput akissarsiaqarluni feriarnermi akissarsiat imaluunniit malittarisassat nalinginnaasut naapertorlugit feriaqarnersiutaasartut.
§ 18
Akunnerit/ullut feriarfiviusut kisimik siunissami feriaqarnersiuteqarfigisarnissaannut tunngavissaqalissaaq. Feriarneq pillugu inatsit maannamut atuuttoq iluarinanngitsunik pisoqartarneranut aallarniutaasarsimavoq, tassa feriarfissat atorunnaarsinneqartarlutik aammalu feriassat katersat tamaasa feriarfiginngikkaluarlugit feriaqarnersiutissat katersorneqarsimasut tamakkerlugit tiguneqarsinnaanerat pillugu soraartoqartarsimalluni.
Sulisut, akissarsiaqaratik feriartut, aammalu katersanik feriaqarnersiuteqarnissaq pillugu malittarisassanut ilaanngitsut, § 14, imm. 2 naapertorlugu, feriarnissartik sioqqutitsiarlugu akissarsinerminnut ilanngullugu feriaqarnersiutinik tunineqassapput akunnerit/ullut feriarfissatik naapertorlugit amerlassusilinnik. Sulisoq napparsimanini pissutigalugu pilersaarutigisarigaluamisut ferianngippat ferialinngippalluunniit taava aningaasat tunniussat utertinneqarnissaat piumasarineqarsinnaavoq.
Sulisut qaammammusiaqartut katersaminnik feriarnersiuteqarnissaminnik toqqaasimasut, § 14, imm. 2 naapertorlugu, feriarnermik kinguninngua feriarnersiutinik tunineqarsinnaapput akunnerit feriarfiusut naapertorlugit akunnerit suliffiusut amerlaqataannik akissarsiaat ilanngarlugit.
Sulisut akissarsiaqarlutik feriartut immikkut feriarnersiuteqartittarlugit, ukiup feriarfiusussap aallartinngilaarnerani tunniussanik, ileqquusoq tamatumuunakkut inatsimmut ilanngunneqarpoq.
§ 19
Aningaasat amerlassusiannut killigititaq 2.000 kr.-imut inissinneqarpoq, tassami aningaasat taakku ukiuni qulini 1000 kr.-iusimammata. Aningaasat amerlassusiata allanngortinneqarneratigut aningaasat § 24, imm. 3 aamma 4 naapertorlugu uninngatinneqartut amerlassusiat killilerneqassaaq.
Ukiunut killigititaasoq 63-inngortinneqarpoq 1. januar 2000-imi aallarnerfigalugu utoqqalinersiuteqalernissamut killitigititaasut ukiunut taakkununnga allanngortinneqarsimammata.
§ 20
Aalajangersagaq allanngortinneqarpoq imaalillugu feriat suliffeqarfiup ingerlalluarnissaa eqqarsaatigalugu ingerlanneqarsinnaanngitsut ukiumut feriarfimmut tullermut nuunneqartussanngorlugit tassanilu tiguneqartussanngorlugit. Feriarneq pillugu inatsisip akissaateqarlutik sulisuusunik illersuiniutaanera eqqarsaatigalugu, tamatumanilu sapaatit akunnerini 5-ini feriartarnissaata qularnaarneqarnera eqqarsaatigalugu, sulisitsisup akissaateqarluni sulisuusumik feriarsinnaajunnaarsitsisinnaanera pissusissamisuunngilaq. Nuussineq taamaallaat pisinnaavoq ukiumut feriarfiusumut tullermut.
Imm. 2-mi aalajangersagaq ileqquusumut naapertuuppoq. Tamatumani siunnersuutigineqarpoq malittarissaq pingaarneq tassaassasoq akiliisarneq, tassami tulluartuunavianngilaq sulisitsisoq artorsartinneqartarpat akissaateqarluni sulisuusup feriarnermi ilaneqarnissaanik piumasaqarneranit, tassa feriap tiguneqanngitsoornera akissaateqartuusup nammineq atugaanik pissuteqarpat.
Akissaateqarlutik sulisuusut sulisitsisumi ataatsimi suliinnartut, tassunga isumaqatigiissuteqarnermikkut feriarfiginngitsuukkatik nuutsissinnaavaat aningaasanngorlugit ajunngitsorsiarineranut taarsiullugit.
§ 21
Akissaateqarluni sulisuusoq nuukkuni, nunanut allanut, Danmarkimut, Savalimmiunut, feriaqarnersiutissani katersani tamakkerlugit tigusinnaavai. Feriaqarnersiutissat tunniunneqarnerannut feriarsimaneq apeqqutaanngilaq. Nuussimaneq uppernarsaqquneqarsinnaavoq nuunnermik nalunaarut imaluunniit inuit nalunaarsorsimaffiannit uppernarsaat atorlugu.
§ 22
Imm. 1 aamma 2-imi feriaqarnersiutissat taaneqartut siullertut pingaarnertullu tassaapput feriaqarnersiutissat atorfeqarunnaarnermi naatsorsorneqartussat, aammalu sulisitsisumi nutaami feriaqarnermi atugassat.
Tamannattaarli atuuppoq akunnermusiallit qaammammusiallilluunniit § 14, imm. 2 naapertorlugu katersaminnik feriarnersiuteqarniarlutik aalajangersimasut feriaqarnersiutissaannut, taakku sulisitsisumi ataatsimi feriarnerminni tigusussaavaat, taamaassappallu akissaateqarluni sulisuusoq ferianngitsoortariaqassaaq, tamannalu inatsimmi aalajangersakkanut allanut inatsimmilu siunertarineqartunut akerliuvoq.
Aalajangersakkat imm. 3-5-imiittut atorlugit feriaqarnersiutissat akiligassanut akiliutitut tunniunneqanngitsoortarnerat ilanngarneqartarnerallu pillugu eqqartuussiveqarnikkut ileqquusoq nassuiarneqarpoq. Aalajangersakkat taakku inatsimmut ilanngunneqarput pissutigalugu inatsimmi 1990-imeersumi pissutsit tamakku nassuiarneqarsimanngimmata, aamma eqqartuussiveqarnikkut ileqquusumut akerliusumik ilitsersuusiortoqarsimammat. Ilitsersuut taanna Inatsisartut Ombudsmandiata suliniuteqarneratigut atorunnaarsinneqarpoq.
§ 23
1994-imi Naalakkersuisut naliliipput qitiusumik feriamut aningaasaateqarfiliornissamut aningaasatigut tunngavissaqartoqanngitsoq, takukkit nassuiaatit nalinginnaasut.
SIK-p isumaqatigiissutai atorlugit atorfeqartut feriaqarnersiutissaat tunniunneqarsimanngitsut SIK-p sulinngiffeqarnermut aningaasaateqarfianut nakkartinneqartarput. Aalajangersakkat naapertorlugit ukiup feriarfissap naaneraniit qaammatit pingasut qaangiunneranni akiliineq pisarpoq, aammalu ukiut tallimat pisoqalisoornissamut killigititaasut iluanni piumasaqaateqartoqarpat akiliisussaatitaaneq sulinngiffeqarnermut aningaasaateqarfiup tigusarpaa.
SIK-p avataaniittut eqqarsaatigalugit siunnersuutigineqarpoq feriaqarnersiutissat akissaateqarluni sulisuusoq piumasaqaateqanngikkaluartoq ukiut tallimat pisoqalisoorfissat kingorna akissaateqartumut tunniunneqartassasut. Feriaqarnersiutissat akileraarutitaat uninngatinneqartarput, aammalu pineqartup feriartilluni akissaateqarluni suleqqusaannginnera pillugu aalajangersagaqanngimmat taamaaliunngitsoornissamut inatsisitigut ileqqorissaarnissakkulluunniit tunngavissaqanngilaq.
Feriarnersiutissat, piumasaqaatitaqanngitsumik tunniunneqarsinnaanngitsut, soorlu pineqartup nuuffia ilisimaneqanngikkaanngat, sulisitsisunut ataasiakkaanut isertitassanngortinneqartassapput.
§ 24
Ukiumi katersiviusumi 2001-imi feriaqarnersiutissat naatsorsorneqarneranni ulluni feriarfinniit akunnernut feriarfinnut allanngortitsineq sunniuteqarnavianngilaq, taamaammat siunnersuutigineqarpoq inatsit 1. januar 2002-imi ukiumut katersiviusumut 2001-imut aammalu ukiumut feriarfiusumut tullermut sunniuteqartumik atuutilersinneqassasoq.
Ukiumi ferianik katersivimmi 2001-imi aalajangersimanngitsumik suliaqartitaasut feriaqarnersiutissaat naatsorsorneqarsimanngimmata, tassa ulloq mannamut inatsimmut ilaasimanngimmata, siunnersuutigineqarpoq akissaateqartut taakku pillugit inatsit aatsaat 1. januar 2003 atuutilissasoq ukioq feriassanik katersivimmiit 2002-imiit aammalu ukiuni feriarfissani tulliuttuni sunniuteqartussamik.